Po co nam edukacja seksualna?

Pozostając w tematyce edukacji seksualnej nie mogłam nie sprawdzić nowości, jaką jest książkowy projekt Anji Rubik #sexedpl Rozmowy Anji Rubik o dojrzewaniu, miłości i seksie. Niejednokrotnie spotkałam się z pytaniem, na jakiej podstawie modelka ma uczyć ludzi o seksie. Jak wynika z tytułu, ale widać nie każdy doczytał, to nie Anja Rubik udziela informacji, a zadaje pytania ekspertom, których zaprosiła do projektu. Są to terapeuci, psychoterapeuci, pedagodzy, edukatorzy seksualni, lekarze, prawnicy i nie tylko. To osoby, które mają wykształcenie, doświadczenie i wiedzę z zakresu poruszanych w książce tematów. Zajmują się tym zawodowo i to oni odpowiadają na pytania i udzielają ważnych informacji.

Książka porusza wiele tematów, nie tylko te oczywiste - dojrzewanie, pierwszy raz, antykoncepcja oraz choroby przenoszone drogą płciową - ale równie sprawy ważne, a w tym poznawanie siebie, świadoma zgoda, przestępstwa seksualne, jakie mamy prawa i gdzie szukać pomocy.

Nie będę opisywać i analizować każdego rozdziału, bo jest tego naprawdę sporo, ale postaram się wybrać to, co najbardziej przykuło moją uwagę.

Rozdział Tylko ja wiem, kim jestem jest poświęcony osobom nieheteronormatywnym czyli osobom, które nie są heteroseksualne. Co oznacza skrót LGBTQAIP+, co to jest tożsamość płciowa, orientacja psychoseksualna i oczywiście odwieczne pytanie, co to jest ten gender? Gdzie mogą szukać pomocy i wsparcia nastolatkowie innych orientacji seksualnych, co to jest coming out i jak się do niego przygotować? Odpowiedzi na te i inne pytania udziela członek stowarzyszenia Miłość Nie Wyklucza.

Jestem pozytywnie zaskoczona, że taki rozdział powstał i od razu pomyślałam, jak wielkie może to być wsparcie dla takich osób jak np. Simon z książki Simon oraz inni homo sapiens. Po pierwsze otrzymujemy wyraźną informację, że to jest jak najbardziej normalne, że można nie być heteroseksualnym; dodatkowo jest nam zaserwowanych wiele przydatnych informacji. Z drugiej strony rozdział pełni funkcję uświadamiania innych - że ludzie się różni, ale każdy ma prawo do miłości. Tym bardziej, że jak pokazały badania, 30% uczniów LBGTQI doznaje przemocy w szkole. To jest ten moment, by nauczyć się, że należy reagować, edukować i uświadamiać.

Kolejny temat, który uważam za bardzo ważny, to świadoma zgoda. Szczególnie teraz, kiedy sprawy molestowania i wykorzystania seksualnego są coraz bardziej nagłaśniane. Akcje pokroju #metoo, która jest znana na całym świecie, okazały się niezwykle potrzebne. Trzeba uświadamiać ludzi, co to jest świadoma zgoda. I mam na myśli tutaj nie tylko dziewczyny, bo to zazwyczaj kobiety obarcza się winą za gwałt, ale również chłopaków, których należy uwrażliwiać w tym temacie. Oni również muszą wiedzieć, co to jest świadoma zgoda, kiedy występuje świadoma zgoda, oraz że może być cofnięta w każdej chwili, a brak reakcji na działania ze strony chłopaka nie są równoważne zgodzie na takie zachowanie. Obie strony potrzebują wiedzieć, na ile mogą sobie pozwolić, do którego momentu i jak się zachować w różnych sytuacjach.

Z tematu świadomej zgody przechodzimy do tematu molestowania, przemocy seksualnej, gwałtu i prawnych aspektów tychże zagadnień. Co to jest przemoc seksualna, czy niechciany pocałunek lub dotyk to już przekroczenie granicy, czy seks bez prezerwatywy to też gwałt? Co zrobić i gdzie szukać pomocy, jeśli doświadczyło się przemocy seksualnej? Jakie prawa w tej sytuacji ma nastolatek, gdzie należy się zgłosić i kogo poinformować? Na wszystkie pytania z rozdziałów o świadomej zgodzie i przemocy seksualnej odpowiada konsultantka antyprzemocowa związana z fundacją Feminoteka.

Rozdział, którego obecność najbardziej mnie zaskoczyła, to Przerywanie ciąży. Cieszę się, że temat ten został podjęty w książce, ponieważ w sferze publicznej mnożą się nieprawdziwe informacje na temat aborcji, na temat jej przebiegu, procedur i tego, co następuje po zabiegu aborcji, jak zmyślony syndrom postaborcyjny. Jak prawo do aborcji wygląda w Polsce, kiedy kobieta (teoretycznie) może z niego skorzystać i gdzie szukać pomocy, kiedy prawo nie jest przestrzegane. Nie chodzi tutaj o to, czy jesteś za czy przeciw, a jedynie konkretne informacje z medycznego i prawnego punktu widzenia, konkretna wiedza bez jakiejkolwiek ideologii.

Jakie prawa mają nastolatkowie? Czy w ogóle mają jakieś prawa? Oczywiście, że mają! A wszystkie aspekty prawne tłumaczy prawniczka pracująca w Federacji na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny. Część informacji się powtarza, są to sprawy dotyczące przerywania ciąży, antykoncepcji i antykoncepcji awaryjnej, prawo do porady lekarskiej. Dowiedziałam się też nowych rzeczy, jak chociażby to, że będąc w gabinecie z lekarzem sam na sam, mamy prawo nagrać taką rozmowę, żeby mieć dowód na odmowę wypisania recepty na antykoncepcję awaryjną i możemy zażądać takiej odmowy na piśmie. Mamy też prawo do wglądu do dokumentacji medycznej, kopiowania czy zgrania jej na pendrive. Jest też wytłumaczone, jak działa klauzula sumienia, a dotyczy ona tylko lekarzy, nie farmaceutów czy całych szpitali i tylko w kwestii zabiegu przerywania ciąży, a nie antykoncepcji awaryjnej czy antykoncepcji w ogóle.

W rozdziale W sieci pojawia się temat ciałopozytywności. Co to w ogóle jest? To promowanie akceptacji siebie i swojego ciała takimi jakie są, bez względu na wzrost, wagę i inne czynniki. Chodzi o pokazywanie tego, jak naprawdę wygląda ludzkie ciało, jak wyglądają zwyczajni ludzie, a nie wyretuszowane zdjęcia modeli i modelek. Wszelkie niedoskonałości, fałdki, rozstępy, piegi i pieprzyki mile widziane. I oczywiście mnóstwo przydatnych informacji i profili gdzie szukać ciałopozytywności. Biorąc pod uwagę, że na 42 przebadane europejskie kraje, to polskie nastolatki najsurowiej się oceniają, taki rozdział zdecydowanie jest potrzebny naszej młodzieży.

Ostatni rozdział jest dedykowany rodzicom, aby uświadomić ich, jak ważna jest rozmowa z dzieckiem “o tych sprawach” szczególnie w sytuacji, kiedy rzetelna edukacja seksualna w szkołach nie istnieje, a dużo niewłaściwych i nieprawdziwych treści jest łatwo dostępnych w Internecie, skąd dzieci i nastolatkowie najczęściej pozyskują informacje dotyczące seksu. To też pomoc dla nich, żeby taką rozmowę zacząć, jak do tego podejść, jak się przygotować. Uczula rodziców, na co powinni zwracać uwagę, co powinno ich zaniepokoić i jak zareagować oraz gdzie szukać pomocy.

Na końcu książki znajduje się quiz, miejsce na notatki i spis organizacji, stron internetowych, gdzie można szukać informacji, pomocy w zależności od sytuacji, ale są też propozycje książek i filmów.

Muszę przyznać, że jestem zachwycona tą książką. Jedyna rzecz do jakiej mogę się przyczepić, to brak informacji o endometriozie, która czasem mylnie jest brana za bolesne miesiączkowanie. Poza tym książka jest merytoryczna, wyczerpuje wszelkie tematy związane z edukacją seksualną, a tematów jest naprawdę wiele. Jest to prawdziwy podręcznik do edukacji seksualnej. Dochodzę do wniosku, że książka #sexedpl to taka pozycja, którą powinien otrzymać każdy nastolatek rozpoczynający swoją edukację w szkole ponadpodstawowej.

Do tego od strony graficznej książka jest świetna. Nie mogę się napatrzeć na te zdjęcia. Można się czepiać, że jest dużo nagości, ale czy ktoś czepia się reklam bielizny na billboardach? A zdjęcia są naprawdę w dobrym smaku i estetyczne.

Cieszę się, że powstała książka, która spokojnie mogłaby być podręcznikiem do edukacji seksualnej i żałuję, że nie było jej, kiedy sama wchodziłam w okres dojrzewania. I polecam ją każdemu, dorosłemu i nastolatkowi. Myślę, że to powinna być lektura obowiązkowa, bo jak powiedziała sama Anja Rubik: seks dotyczy każdej osoby na tej planecie, ma ogromny wpływ na związki, które tworzymy, tolerancję, samopoczucie. A dzięki tej książce może być tylko lepiej.

autor: Anja Rubik
tytuł: #sexedpl. Rozmowy Anji Rubik o dojrzewaniu, miłości i seksie
wydawnictwo: W.A.B.
rok wydania: 2018